หน่วยการเรียนรู้ที่ 4
จิตวิทยาการเรียนการสอน
จิตวิทยา คือ
การศึกษาเชิงวิทยาศาสตร์ว่าด้วยเรื่องพฤติกรรมของสิ่งที่มีชีวิตโดยเฉพาะมนุษย์และสัตว์ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเข้าใจ
สามารถอธิบาย สามารถทำนาย กำหนดควบคุมพฤติกรรมและนำความรู้ไปประยุกต์ใช้
ความสำคัญของจิตวิทยา
จะทำให้เราเข้าใจความคิด ความรู้สึก
อารมณ์ การกระทำและคำพูดของตัวเราและคนอื่น แต่บางครั้งคนอื่นถ้ามันงี่เง่ามาก
พูดไม่รู้เรื่องและไม่เกี่ยวข้องกับชีวิตเรา ก็ไม่ต้องไปสนใจคบหา หลีกให้ห่างไกล สุขภาพจิตก็จะดี บางคนต้องยอมรับว่านิสัยเสียจริงๆ
ไม่รู้ว่าชีวิตในอดีตเป็นอย่างไรนิสัยถึงเป็นเช่นนั้นได้
พฤติกรรมในแง่มุมของจิตวิทยา
พฤติกรรมในแง่มุมของจิตวิทยาหมายถึง
กิริยาอาการทุกอย่างที่เรากระทำ โดยแบ่งออกได้เป็นสองประเภท ได้แก่
- พฤติกรรมภายนอก
ได้แก่ กิริยาอาการที่สามารถสังเกตเห็นได้ เช่น กิน เดิน นอน นั่ง พูดคุย โอบกอด
เป็นต้น
- พฤติกรรมภายใน ได้แก่
กิริยาอาการที่สังเกตไม่ได้ เช่น การคิด การฝัน การจำ อารมณ์ เป็นต้น
จิตวิทยากับการเรียนการสอน เป็นศาสตร์อันมุ่งศึกษาการเรียนรู้และพฤติกรรมของผู้เรียนในสถานการณ์
การเรียนการสอนพร้อมทั้งหาวิธีที่ดีที่สุดในการสอนให้ผู้เรียนอย่างสอดคล้องกับพัฒนาการของผู้เรียน
ความรู้ที่อยู่ในขอบข่ายการเรียนการสอน
1.
ความรู้เรื่องพัฒนาการมนุษย์
2.
หลักการของการเรียนรู้และการสอนประกอบด้วยทฤษฎีการเรียนรู้และการเรียนรู้ชนิดต่างๆ
3.
ความแตกต่างระหว่างบุคคลที่มีผลต่อการเรียน
4.
การนำเอาหลักการและวิธีการเรียนรู้ไปใช้ในการแก้ปัญหาการเรียนการสอน
ความรู้ที่อยู่ในขอบข่ายการเรียนการสอน
1. ความรู้เรื่องพัฒนาการมนุษย์
2. หลักการของการเรียนรู้และการสอนประกอบด้วย
ทฤษฎีการเรียนรู้และการเรียนรู้ชนิดต่างๆ
3. ความแตกต่างระหว่างบุคคลที่มีผลต่อการเรียน
4. การนำเอาหลักการและวิธีการเรียนรู้ไปใช้ในการ
แก้ปัญหาการเรียนการสอน
จุดมุ่งหมายของการนำจิตวิทยามาประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอน
ประการแรก มุ่งพัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับการเรียนรู้ของมนุษย์ในสถานการณ์การเรียนการสอน
ประการที่สอง นำเอาองค์ความรู้ข้างต้นมาสร้างรูปแบบเชิงปฏิบัติเพื่อครูและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษา สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการเรียนการสอน
หลักการสำคัญ
1.มีความรู้เนื้อหาวิชาที่สอน
2.มีความสามารถในการประยุกต์หลักการจิตวิทยาเพื่อการเรียนกรสอน
3.มีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ใหม่
4.มีเจตนคติที่ดีต่อผู้เรียน
จิตวิทยาครู
ครู
หมายถึง ผู้สอน มาจากภาษาบาลีว่า “ครุ”
ภาษาสันสกฤตว่า “คุรุ” แปลว่า หนัก สูงใหญ่
- ครูต้องรับภารหนักในหน้าที่และความรับผิดชอบ
- ครูต้องมีความหนักแน่น สุขุม
ไม่วู่วาม ทั้งความคิดและการกระทำ
บทบาทและความสำคัญของครูในปัจจุบัน
-บทบาทและความสำคัญต่อเยาวชน - บทบาทและความสำคัญของครูในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
-บทบาทและความสำคัญของครูในการรักษาชาติ
-บทบาทและความสำคัญของครูในเยียวยาสังคม
หลักการที่สำคัญสำหรับครู
การสร้างบรรยากาศในห้องเรียน
- ไม่รื้อฟื้นปัญหาที่เคยเกิดขึ้น
- ให้ความยุติธรรมแก่เด็ก อย่างเท่าเทียมกัน
- ตั้งเป้าหมายที่นักเรียนสามารถทำได้
- ครูควรบอกถึงข้อจำกัดของตน
- ครูควรทราบข้อจำกัดของเด็กแต่ละคน -
ครูควรใส่ใจเด็กทุกคน
ความสำคัญของจิตวิทยาการเรียนการสอน
-
ทำให้รู้จักลักษณะนิสัยของผู้เรียน
-
ทำให้เข้าใจพัฒนาการบุคลิกภาพบางอย่างของผู้เรียน
-
ทำให้ครูเข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคล
-
ทำให้ครูทราบว่ามีองค์ประกอบใดบ้างที่มีผลกระทบต่อสัมฤทธิ์ทางการเรียนเช่น
แรงจูงใจ ความคาดหวัง เชาวน์ปัญญา ทัศนคติ ฯล
ความสำคัญของจิตวิทยาการเรียนการสอน
-
ทำให้ครูทราบทฤษฎี หลักการเรียนรู้
รวมทั้งหลักการสอนและวิธีการสอน
-
ทำให้ครูวางแผนการสอนได้อย่างเหมาะสม
-
ทำให้ครูจัดสภาพแวดล้อมของห้องเรียนได้สอดคล้องกับพัฒนาการ
รวมทั้งสร้างบรรยากาศในชั้นเรียนที่เอื้อต่อการปกครองชั้นเรียน
การออกแบบและพัฒนาการสอน
การสื่อความหมายเรื่องราวบางเรื่อง
ถ้าใช้เพียงการพูดหรือการเขียนบรรยายเพียงอย่างเดียวอาจสับสน หรือยืดยาว
แต่เมื่อใช้แผนภาพ แผนที่ ตาราง กราฟ
ฯลฯ เข้าช่วยจะสามารถทำให้เกิดความเข้าใจได้ดีและรวดเร็วขึ้น
ระบบการสอน / ระบบการเรียนการสอน
ระบบการสอน / ระบบการเรียนการสอน (Teaching / Instructional System) คือ องค์ประกอบต่างๆ ของการเรียนการสอนที่ได้รับการจัดให้มีความสัมพันธ์กันและส่งเสริมกันอย่างเป็นระบบ เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้
รูปแบบการสอน / รูปแบบการเรียนการสอน
ระบบการสอน / รูปแบบการเรียนการสอน (Teaching / Instructional Model) คือ แบบแผนการดำเนินการสอนที่ได้รับการจัดเป็นระบบ อย่างสัมพันธ์สอดคล้องกับทฤษฎี / หลักการเรียนรู้หรือการสอนที่รูปแบบนั้นยึดถือ และได้รับการพิสูจน์ ทดสอบว่ามีประสิทธิภาพสามารถช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายเฉพาะของรูปแบบนั้นๆ โดยทั่วไปแบบแผนการดำเนินการสอนดังกล่าว มักประกอบด้วย ทฤษฎี / หลักการที่รูปแบบนั้นยึดถือและกระบวนการสอนที่มีลักษณะ เฉพาะอันจะนำ ผู้เรียนไปสู่จุดมุ่งหมายเฉพาะที่รูปแบบนั้นกำหนด ซึ่งผู้สอนสามารถนำไปใช้เป็นแบบแผนหรือแบบอย่างในการจัดและดำเนินการสอนอื่นๆ ที่มีจุดมุ่งหมายเฉพาะเช่นเดียวกันได้
สื่อการเรียนการสอน
ประเภทของสื่อการเรียนการสอน
1. สื่อประเภทวัสดุ
2. สื่อประเภทอุปกรณ์
3. สื่อประเภทเทคนิคหรือวิธีการ
4. สื่อประเภทคอมพิวเตอร์
เป้าหมายการเรียนรู้
หมายถึง ข้อกำหนดว่านักเรียนควรทำอะไรได้
ในระดับใด จึงผ่านเกณฑ์การประเมินว่าได้เกิดความเข้าใจ
มาตรฐานเนื้อหาจะ
กำหนดว่าควรสอนให้ครอบคลุมเนื้อหาสาระใดบ้าง
แต่มาตรฐานความรู้ความสามารถจะกำหนดว่าผู้เรียนจะทำอะไรได้
และต้องทำดีในระดับใดจึงถือว่าผ่านเกณฑ์
การเรียนการสอน
ในการเรียนการสอน
สื่อการสอนมีความสำคัญมาก เนื่องจากสื่อจะเป็นตัวช่วยสอนของครูที่สอนนักเรียน
ในปัจจุบันนี้มีสื่อมากมายที่ครูจะนำมาสอนนักเรียนทั้งนี้
ก็ขึ้นอยู่กับความถนัดของแต่ละบุคคลด้วยว่าจะเลือก สื่อแบบไหนมาสอนนักเรียน
สื่อการเรียนการสอนมีส่วนช่วยทำให้นักเรียนเรียนรู้ไก้ดียิ่งขึ้น
เราะถ้าครูสร้างแรงจูงใจด้วนการใช้สื่อต่างๆช่วยสอน
ก็จะทำให้นักเรียนสนใจและอยากเรียนมากขึ้น โดยเฉพาะสื่อมัลติมิเดีย
จะทำให้เด็กเกิดการเรียนรู้ได้เร็วกว่าการอ่านหนังสือ
โดยปกตินักเรียนจะชอบเรียนกับครูที่มีบุคลิกภาพดี
เพราะชอบที่จะอยู่ใกล้ ๆ และเมื่อมีความชอบในตัวครูแล้ว ก็อาจนำไปสู่การมีความอดทน
และความพยายามที่จะเรียนรู้วิชาที่ครูสอนด้วย
แต่ในทางตรงกันข้ามหากนักเรียนไม่ชอบบุคลิกภาพของครูเสียแล้ว
ก็ย่อมไม่อยากอยู่ใกล้ ๆ ไม่อยากได้ยินเสียง และไม่อดทนไม่พยายามที่จะเรียนรู้ในสิ่งที่ครูสอนไปด้วย
แม้จะเป็นนิสิตนักศึกษาในระดับอุดมศึกษาก็เป็นเช่นนี้
เพราะเขายังไม่มีวุฒิภาวะทางอารมณ์มากพอที่จะอดทน
เพื่อการเรียนรู้กับครูที่น่ากลัวหรือน่ารำคาญได้
